Wat Philips is voor Eindhoven, was Rumptstad voor Stad aan ’t Haringvliet. Er werkten ooit honderdtwintig mensen – een grote werkgever voor Flakkeese begrippen – en het bedrijf liet in het dorp woningen bouwen om werknemers te huisvesten.
Ter nagedachtenis aan Rumptstad is een monument op zijn plaats: een oude ploeg, die bij voorkeur komt te staan in het nog te bouwen Overtrefpunt, het multifunctionele centrum waarnaar Stad verlangt. In combinatie met een expositie, onder meer van een grote serie miniaturen van werktuigen en machines die Rumptstad maakte. Helpen een monument in Stad te realiseren – het is maar een van de onderwerpen waarmee het Stadsoverleg zich bezighoudt.
Woningen bouwen – Rumptstad deed het en mede daardoor was er lange tijd voldoende woonruimte om de Stadse bevolking onderdak te geven in het dorp. Maar na de decenniumwisseling groeide het besef dat er woningen bij moesten komen. Dat er iets moest gebeuren in Stad om de leefbaarheid en het voorzieningenniveau op peil te houden.
Het was de aanleiding om op eigen initiatief te starten met een dorpsraad avant la lettre, die in dit dorp uiteraard een andere naam heeft: Stadsoverleg. “We zijn begonnen in 2007”, zegt voorzitter Piet Diepenhorst. “Eigenlijk had de gemeente, toen nog Middelharnis, het liever niet. Ze vonden het formeel te ver gaan. Maar we mochten wel wat te berde brengen en we hebben ook samengewerkt. Later, toen de gemeente Goeree-Overflakkee was ontstaan, kregen dorpsraden een belangrijke rol om te zorgen voor een goede koppeling met de bewoners in de kernen. Ons idee destijds was: ze zien en horen ons niet, alleen in verkiezingstijd komen wethouders en raadsleden een praatje maken. Ze riepen van alles, maar vervolgens gebeurde er niet veel.”
Stad op Stelten
De start in 2007 bestond uit een bijeenkomst van verenigingen, scholen, kerken et cetera. “Er waren zorgen over de leefbaarheid. Die kwam in gevaar, vonden veel Stadtenaren. De supermarkt ging toen net dicht en nieuwbouw werd steeds maar uitgesteld”, zeggen Stella Braber en Natalie Mijnders. “Er moest nieuwbouw komen, anders zouden de scholen zonder leerlingen komen te zitten en zou het dorp letterlijk en figuurlijk doodbloeden.”
Algauw kwam er een rapport met de titel ‘Stad op Stelten’. Daarin stond een vrij omineuze prognose voor de ontwikkeling van het inwoneraantal. Telde het dorp in 1975 nog 1471 inwoners, in 2007 zou dat aantal bij ongewijzigd beleid zijn gedaald naar minder dan 1300.
De tijd leerde dat de berekening in het rapport klopte. In 2017 waren er 1284 Stadtenaren. Maar drie jaar later staat de teller bijna op het getal van 45 jaar geleden: 1436. Er is in de tussentijd duidelijk iets gebeurd. Daar moest wel het nodige water voor door het Haringvliet stromen…
Nieuwbouwwijk
Piet Diepenhorst: “Er kwam een bestemmingsplan voor de bouw van woningen. Projectontwikkelaar Arcus wilde gaan bouwen, maar bij het eerste plan was de grondprijs duurder dan in Middelharnis. Niemand wilde kopen, terwijl Arcus uitging van minimaal twintig woningen. Die projectontwikkelaar doet veel in grote projecten langs de kust. Booming business. Voor Stad was de belangstelling minder. Daar kwam de economische crisis nog bij. Uiteindelijk hebben wethouders Arcus voor de keuze gesteld: bouwen of verkopen, anders gaat de bestemming eraf. Toen heeft Arcus de grond verkocht aan Jean-Paul Scheurleer (Wonen op Flakkee). Dat was in oktober 2017.”
Het jaar erna startte de bouw en nu heeft Stad een fraaie nieuwbouwwijk. Fase 1 en 2 zijn gerealiseerd en fase 3 is in de maak. Het Stadsoverleg, dat vrijwel constant bezig was om de nieuwbouw te promoten, had de serieuze belangstellenden voor een woning al geturfd en op een lijst gezet. Dat waren er meer dan twintig. Wonen op Flakkee kon er zo mee aan de slag.
Wat het Stadsoverleg ook erg aansprak – naast het uiteindelijke jawoord op de noodkreet ‘bouwen, bouwen, bouwen’ – was de duurzaamheid van de nieuwe wijk. Helaas was het in de eerste twee fases niet mogelijk om gasloze woningen te bouwen, maar in de derde fase zijn de gasleidingen ingeruild voor warmtepompen. Bovendien kwam er via de projectontwikkelaar een deelauto-project voor de Stadtenaren en een innovatieve woning, het Innovathuis.
Duurzamer
Het Stadsoverleg is blij met de 75 nieuwe woningen in het dorp. “Het is gewoon een leuke wijk met redelijk betaalbare woningen”, zegt de voorzitter. “Het had nog duurzamer gekund”, vindt Natalie Mijnders. Om het draagvlak voor voorzieningen nog meer impulsen te geven, is extra nieuwbouw welkom. Evenals een ontsluiting van de wijk via de Vrouwtjesweg. “Die moet er gewoon komen”, zegt Jaap de Bonte.
Dan de voorzieningen zelf. Stad heeft een verouderd dorpshuis, dat overigens recent wel is verfraaid door vrijwillige handen. Verder staan er twee gedateerde schoolgebouwen en een gymzaal die z’n beste tijd heeft gehad. Het is de droom van het Stadsoverleg om die voorzieningen en de peuterspeelzaal samen te brengen in één multifunctioneel gebouw. Dit nieuwe Trefpunt, de naam van het dorpshuis, heeft als werktitel het Overtrefpunt gekregen. Samenvoeging is goedkoper en efficiënter dan allemaal nieuwe gebouwtjes neerzetten, is de gedachte.
Deze droom is nog niet gerealiseerd. De Bonte: “Het gaat niet zo hard als we willen. Het is ook lastig om de openbare en de christelijke school op één lijn te krijgen.” Een locatie voor het Overtrefpunt is ook nog niet gevonden. De plek van het huidige dorpshuis is te klein.
De vraag is hoeveel vierkante meters de scholen in de toekomst mogen gaan bezetten in hun nieuwe behuizing. De gemeente voorziet een daling van het leerlingenaantal in Stad, maar het Stadsoverleg verwacht juist groei. Stella Braber: “Je ziet steeds meer gezinnen vanuit de Randstad deze kant op komen. Hier hebben ze de ruimte en kunnen ze in een huis met een tuin gaan wonen.” Natalie Mijnders: “De verkoop van bestaande woningen is nu óók heel goed.”
Niet vergrijsd
Piet Diepenhorst: “Stad is helemaal geen vergrijsd dorp. Er zijn juist veel oudere bewoners naar Middelharnis verhuisd. De nieuwbouw heeft het dorp een boost gegeven en er wonen hier nu meer jongere mensen.” Dat de peuterspeelzaal in januari van drie naar vier groepen gaat, is voor het Stadsoverleg een duidelijk teken.
Alles overziend, lijkt het erop dat er veel voor elkaar is gebracht in Stad aan ’t Haringvliet. De nieuwbouw natuurlijk, maar – wat verder terug in de tijd – ook de facelift van het havengebied, het veiliger maken van de Molendijk en het verplaatsen en verlagen van de tweede rij windturbines die later bij het dorp is geplaatst. Dit allemaal in nauwe samenspraak met de bewoners en veelal uitgevoerd door bewonersgroepen.
Maar er zijn meer wapenfeiten te melden, die met ruggensteun van het Stadsoverleg zijn gerealiseerd. De plaatsing van een mobiele zendmast bijvoorbeeld, met een betere mobiele ontvangst als gevolg. En de aanleg van een wandelpad, zodat Stadtenaren nu echt een rondje dorp kunnen doen.
Verder: de actie die vanuit Stad is gevoerd om de plannen voor de Stadse dijk bij te sturen. De weg kreeg een maximumsnelheid van 60 kilometer per uur – twintig kilometer lager dan voorheen – maar de voorziene versmallingen bij iedere kruising zijn drempels geworden. “Anders zou het openbaar vervoer te veel vertraging oplopen en zouden er zelfs files kunnen ontstaan op de dijk, waardoor ambulances er niet door zouden kunnen.” Op dringend verzoek van het Stadsoverleg is er ook verlichting aangelegd. De verkeerssituatie is nog altijd niet ideaal, vindt voorzitter Diepenhorst: “Dit blijft onze aandacht vragen, we zijn er nog steeds over in gesprek.”
Stad Aardgasvrij
Over de samenwerking met de gemeente is het Stadsoverleg best te spreken. Het bestuur noemt de korte lijntjes. Het idee van ‘je handje ophouden’, dat is na al die jaren wel verdwenen. Zeker toen de gemeente zelf richting het dorp kwam om “iets met de energietransitie” te gaan doen. Stad kreeg volop de gelegenheid om mee te denken, en dat leidde tot het plan om het dorp aardgasvrij te maken. Een plan dat recent nog een landelijke subsidie van 5,6 miljoen euro opleverde. Mogelijk is er in Brussel ook nog subsidie te halen voor de verduurzaming van Stad aan ‘t Haringvliet. De gemeente heeft een projectleider aangesteld voor Stad Aardgasvrij.
Een alternatief voor aardgas is waterstof. Naast het Innovathuis in de nieuwe wijk, komt er een tweede proefwoning aan de Achterdijk. Piet Diepenhorst: “Er is grondig onderzoek nodig om te kijken of het haalbaar is. Stad Aardgasvrij vergt veel aanpassingen.” Ook komen er vragen naar voren als: wie betaalt de extra kosten en hoe zit het met het draagvlak onder de bewoners?
Hoe het verder gaat, zal de komende tijd uitwijzen. Het Stadsoverleg heeft goede hoop. Die is mede gebaseerd op de successen in het verleden. Zelfs het realiseren van een speelplaats in de nieuwe wijk is uiteindelijk gelukt. Heel veel inspanningen leken niets op te leveren – Stella Braber verzucht: “Er komt zó veel bij kijken. Hoe moeilijk kan het zijn…?” – maar deze week kon het Stadsoverleg toch juichen: de nieuwe wijk krijgt een speelplek, bij het woonzorgcentrum. Misschien is het wel gemakkelijker om Stad vaarwel te laten zeggen tegen het aardgas. En zeker om het dorp een welverdiend Rumptstad-monument te geven.
Serie In een serie artikelen portretteert Eilanden-Nieuws de dorpsraden op Goeree-Overflakkee. Wat voeren ze uit, wat is er bereikt en welke plannen zijn er voor de komende jaren? En: hoe zijn de contacten met de bewoners van het dorp en met de gemeente? Deze week deel 12: het Stadsoverleg van Stad aan ‘t Haringvliet.
Samenstelling Stadsoverleg Stad aan ‘t Haringvliet
Het Stadsoverleg van Stad aan ’t Haringvliet is een stichting. Het bestuur bestaat uit:
- Piet Diepenhorst, voorzitter
- Stella Braber, secretaris en penningmeester
- Jerry van Bergen
- Wilco Blok
- aap de Bonte
- Jannie van Eck
- Kimberly Grinwis
- Natalie Mijnders
Er is één vacature.
Het Stadsoverleg heeft een website: www.stadsoverleg.nl. Daarnaast biedt de website van het Stadsweb veel informatie: www.stadaantharingvliet.nl. Enkele keren per jaar verschijnt de Stadscourant.
Dit artikel is gepubliceerd in het Eilanden-Nieuws van vrijdag 27 november 2020 en met toestemming overgenomen.