StadsWeb

Een sponsortocht, voor de bouw van een huis voor kinderen in Burundi, gaat van het Wartburg College in Rotterdam naar de Wartburg. Aansluitend wordt er doorgefietst richting Berlijn.

Door Pieter Prins

Hoog boven ons torent ze uit. Langgerekt op de rug van de berg, de toren steekt fel af tegen de strakblauwe lucht. Onze blik glijdt omlaag en voor ons doemt een minder plezante aanblik op: de weg die we vanuit het centrum van Eisenach volgen helt steil naar boven en we beseffen dat de laatste twee kilometer van onze sponsortocht niet gemakkelijk zullen zijn.

We rapen de moed bij elkaar, schakelen naar een licht verzet en rijden verder. Door het bos langs de helling volgt de weg een kronkelend traject en biedt ons soms prachtige doorkijkjes op het eindpunt: de Wartburg. Ongeveer vijfentwintig minuten later staan we voor onze laatste bocht. Het traject is op deze plaats zo steil en het met kinderkopjes bedekte wegdek zo ongelijk, dat verder fietsen onmogelijk is. De laatste meters moeten we lopen en onze gedachten gaan acht dagen terug in de tijd.

Kettingbreuk
Daar stonden we dan, bepakt en bezakt met onze fietsen in de hand en een vlag van de school voor ons op het plein. We keken in de lenzen van de camera’s van familieleden en pers. Nog even en onze tocht zou beginnen. Een laatste groet aan alle familie en belangstellenden en onder handgeklap laten we niet veel later het schoolgebouw achter ons. Door de buitenwijken van Rotterdam zoeken we ons een weg naar de Merwede en zullen langs die rivier in twee dagen ons land doorkruisen. De eerste vijftien kilometers verlopen probleemloos, tot zich een euvel aandient dat onze hoop op een voorspoedige reis in het niet doet verzinken. De ketting van mijn eigen fiets loopt midden op de brug bij Alblasserdam vast en omdat het sluitschakeltje niet goed zit springt deze los. Daar staan we dan, trappen helpt niet en dus moeten we snel op zoek naar een fietsenmaker. Gelukkig vinden we die snel zodat de ketting niet veel later is gerepareerd en de tocht vervolgd kan worden. Over de Waalbanddijk, de rivier heet inmiddels Waal, komen we door diverse prachtige plaatsjes. Wat kan ons land toch mooi zijn bedenken we terwijl een van ons refereert aan het bekende gedicht van Marsman over brede rivieren en verspreide boerderijen. Aan het eind van de middag komen we in Tiel en pal daar achter vinden we in Echteld onze eerste overnachtingsplaats.

De volgende dag vervolgt het traject zich verder langs de Waal en rond het begin van de middag steken we met het veer het Pannerdens Kanaal over. Nog even en een van de bekendste plaatsen van ons land zal op ons pad liggen: Lobith, waar de Rijn ons land binnenkomt. Eigenlijk ligt dat punt nog drie kilometer verderop, bij Spijk. Maar daar ligt de grens nog midden in de rivier en pas bij Lobith vormen beide Rijnoevers Nederlands grondgebied. Door de Achterhoek bereiken we onze tweede overnachtingsplaats in Aalten die tevens ons verblijf voor het komend weekend zal vormen. Op zondag vinden we bij onze christelijke gereformeerde broeders en zusters onderdak in twee diensten, de avond brengen we door op de camping waar we nog een spelletje doen met elkaar en we ook van de finale van het wereldkampioenschap voetbal niet in het ongewisse blijven. Een wedstrijd die uiteindelijk voor de docent Frans in ons midden geen vrolijke uitslag geeft, het beloofde rondje voor de hele groep gaat niet door.

Familieruzie
Op maandag laten we ons vaderland voor een paar weken achter ons. Bij Oeding, achter Winterswijk, betreden we de grond van onze oosterburen om koers te zetten naar onze eerste Duitse overnachting. In het gezellige plaatsje Stadtlohn informeren we bij het toeristenbureau naar campings in de omgeving van Münster en de behulpzame dame geeft ons de gewenste informatie. Door het glooiende Münsterland bereiken we aan het einde van de middag de stad waar in 1648 de bekende Vrede van Westfalen werd getekend die een einde maakte aan de Tachtigjarige Oorlog. Het raadhuis waarin dit gebeurde is er nog, maar helaas in renovatie en door steigers aan het oog onttrokken. Ongeveer twintig kilometer ten oosten van de stad vinden we langs een klein riviertje de camping alwaar we ons kampement voor de nacht weer opslaan. De nacht geeft ons de nodige verfrissing en de volgende dag rijden we verder. Door de bossen langs het riviertje geeft de morgenzon prachtig strijklicht en al snel buigen we af naar het oosten. Het glooiende landschap is prachtig en af en toe komen we door gezellige plaatsjes heen. Ook Harsewinkel ligt op de route, een klein stadje waar net buiten het centrum de fabrieken van de landbouwmachines van Claes te vinden zijn. In het stadje zelf houden we halt om de lunch te gebruiken en in de schaduw bij de kerk even een korte siësta te houden.

Niet veel later zitten we uitgerust en verzadigd weer op de fiets en door de bossen komen we aan bij de overnachtingsplaats die op een onrustige plek langs de autobahn ligt. Toch brengen we er een goede nacht door om de volgende dag onze tocht te vervolgen. Door de heuvels van het Teutoburger Wald met hier en daar een stevige klim komen we zo in het dal van de Weser alwaar we langs de rivier bij het stadje Höxter de nacht door zullen brengen. Het stadje zelf is best aardig, hoewel geschonden door een ramp die zich eind vorig jaar voltrok. Na een ruzie over de erfenis tussen twee broers heeft één van de mannen een monumentaal huis midden in het centrum opgeblazen. Het gevolg is dat de kerk, het oude raadhuis en diverse andere oude panden zwaar beschadigd zijn en vrijwel allen in de steigers staan. Net over de rivier vinden we onze camping, we krijgen een plaats langs de rivier toegewezen waar we schitterend uitzicht hebben op het omringende heuvellandschap. Nadeel is wel dat we ver verwijderd staan van het sanitair, maar desondanks nemen we onze dagelijkse douche waarna we nog even nagenieten op deze prachtige zomeravond.

Herbergzaamheid
De volgende dag is het kamp snel weer afgebroken en op de fietsen geladen, zodat de route weer kan worden vervolgd. Deze loopt vandaag langs de Weser naar het zuiden en ondanks dit traject staat ons ook vandaag een aantal forse beklimmingen te wachten. In het dal zelf is de route glooiend en af en toe moeten we aan de overkant van de rivier rijden. Waar het rivierdal te smal is moeten we langs slingerende wegen uit het dal klimmen om even verder weer af te dalen naar de rivier. Onderweg komen we door diverse leuke plaatsjes en af en toe genieten we de schaduw van bos langs de weg. Vaak is dit echter niet het geval, zodat we vaak hele stukken in de brandende zon moeten fietsen. Rond de middag komen we aan in Münden. Dit stadje ligt op de plaats waar de Fulda en de Werra samenvloeien en verder naar het noorden de Weser vormen. We gebruiken er onze lunch en genieten in de schaduw van de rust die hier heerst. In de kerk vallen sommigen van ons in slaap, anderen lopen wat rond en na een stevige pauze wordt de tocht vervolgd. Het is vandaag onze eerste hete dag en achteraf zal blijken dat we de rest van de vakantie geen regendruppel meer zullen krijgen. We vinden het voor vandaag dan ook welletjes en zoeken in het Werradal niet ver buiten Münden een camping voor de komende nacht.

De dag die volgt zal ons via het rivierdal van de Werra verder brengen en ons doel voor vandaag is Eisenach, de stad die aan de voet van de Wartburg is gelegen. Voor we daar zijn moeten we echter een flinke route afleggen. Opnieuw genieten we van het prachtige landschap van dit rivierdal en diverse leuke plaatsjes maken de route erg aangenaam. Hoog boven ons zien we regelmatig ruïnes en burchten liggen en het vele vakwerk oogt erg mooi. Via Bad Sooden-Allendorf en Eschwege rijden we naar het zuiden en komen zo in het gebied waar twintig jaar geleden nog het IJzeren Gordijn liep. In rap tempo worden hier alle dorpen opgeknapt, maar het toerisme is hier nog in ontwikkeling. Uiteindelijk komen we na een vermoeiende, maar mooie tocht bij het plaatsje Creuzburg, het is nu nog zo’n 15 kilometer naar Eisenach. Dit zou voor ons haalbaar moeten zijn, ware het niet dat een van ons een lekke band krijgt. Dergelijke pech kost ons drie kwartier en dat betekent dat we nooit meer voor de gestelde tijd op onze camping kunnen arriveren. We rijden het stadje in en informeren naar de plaatselijke Evangelische Gemeinde. In Frankrijk wil de lokale kerk nogal eens voor onderdak zorgen, dus waarom zou dit in Duitsland anders zijn? De gemeente is ons ter wille en zo komt het dat we die avond in de voortuin van de pastorie de lekke band plakken en in het naastgelegen verenigingsgebouw onze slaapmatten uitrollen.

Wartburg
De andere morgen hoeven we geen tenten af te breken en dus zitten we op tijd weer in de pedalen om koers te zetten naar Eisenach. Door het rivierdal van nog altijd de Werra komen we in het Thüringer Wald terecht alwaar we oostwaarts verder gaan en niet veel later in de stad aankomen. Door de buitenwijken komen we terecht aan de zuidrand van de stad waar we over de Wartburg Allee het bos weer ingaan en aan de beklimming naar het kasteel beginnen. Zo komen we rond half tien bij die laatste bocht waar de straat en de helling ons dwingen af te stappen en met de fiets in de hand verder te gaan. Die laatste meters met bepakte fietsen in de hand doen niet onder voor eerdere beklimmingen op de fiets en al hijgend en zwetend staan we niet veel later voor de poort van het slot. We hebben het einddoel van het sponsorgedeelte van deze tocht gehaald. Een aardige toerist is bereid een plaatje van onze groep te schieten en na het stallen van onze fietsen gaan we naar binnen. We kopen een kaartje voor een bezoek aan het museum en de Lutherstube.

In het museum is veel te zien over de geschiedenis van het kasteel en er is ook een kamer ingericht over het verblijf van Maarten Luther op de Wartburg. In 1521 werd hij vogelvrij verklaard vanwege het verbranden van de pauselijke banbul een jaar eerder. Na zijn verantwoording op de rijksdag in Worms wordt hij zogenaamd ontvoerd en naar de Wartburg gebracht alwaar hij door keurvors Frederik de Wijze in bescherming wordt genomen. Hij verblijft er onder de schuilnaam Junker Jörg en vertaalt er het Nieuwe Testament in het Duits. We bezoeken de kamer waar hij verbleef en staan er even stil. Veel tijd hebben we echter niet, want we moeten vandaag nog naar Erfurt. We verlaten het kasteel dan ook en rijden aanmerkelijk sneller dan vanmorgen over de Wartburg Allee terug naar Eisenach. In deze stad bekijken we ook nog even wat gedenkwaardige plaatsen, want niet alleen Luther verbleef hier. In 1685 werd in een huis vlakbij de markt Johann Sebastian Bach geboren, dit huis en de kerk waar hij gedoopt werd bezoeken we ook. Naast Luther zullen we deze grote componist op onze verdere tocht nog een aantal malen tegenkomen.

DDR
Hoewel de sponsortocht nu dus ten einde is vervolgen we wel onze weg, want het einddoel van deze fietsvakantie is Berlijn en daarvoor moeten we nog wel wat kilometers fietsen. De komende twee weken zullen we deze stad via de Luthersteden bereiken. Door het heuvelland ten oosten van Eisenach rijden we vandaag verder naar Erfurt, de hoofdstad van Thüringen. Hoe verder we naar het oosten rijden hoe meer ons duidelijk wordt dat we in Oost-Duitsland zitten. De hoofdstraten zijn allemaal opgeknapt, onder anderen met hulp van EU-subsidie, maar zodra je van die straten afwijkt wordt de oude DDR zichtbaar in vervallen huizen en slecht plaveisel op de straatjes. Erfurt blijkt wel een inhaalslag te hebben gemaakt na de Wende. Het is een moderne stad met een luxe vliegveld, een moderne trambaan en gewaagde architectuur. Veel gebouwen uit de middeleeuwen hebben de tand des tijds en de geallieerde bombardementen van de Tweede Wereldoorlog doorstaan en gecombineerd met moderne gebouwen met veel glas geeft dit de stad een boeiend straatbeeld. Opnieuw vinden we onderdak bij de Evangelische Gemeente, we kunnen terecht op een grasveld bij een kapel even buiten de stad. De volgende dag zijn we in deze gemeente te gast in twee diensten en naast de prachtige kerk bezoeken we die dag ook de dom, het Augustijnen Klooster en de Universiteit. Allen plaatsen waar Luther ooit verbleef.

Op maandag staan minder kilometers dan gewoon op het programma. De nadruk zal liggen op een bezoek aan het voormalige concentratiekamp Buchenwald dat zo’n 30 kilometer ten oosten van Erfurt net boven Weimar op de Ettersberg ligt. Via Stotternheim, de plek waar Luther ooit getroffen werd door hevig onweer en daar beloofde het klooster in te gaan, komen we aan de voet van de heuvel die we moeten beklimmen. Het is een steile en vooral ook warme klim en doornat van het zweet komen we aan bij de resten van het kamp waar tijdens de Tweede Wereldoorlog 56.000 mensen de dood vonden. Het is een plaats die diepe indruk op ons maakt. We bezoeken het voormalige kamp, het ‘Kleine Lager’, waar in de oorlog afschuwelijke experimenten op gevangenen werden uitgevoerd en staan even stil in het crematorium. Net buiten het kamp zijn de ruïnes te vinden van het gebouw waar de Evangelische theoloog Dietrich Bonhoeffer de laatste week van zijn leven doorbracht alvorens hij net voor het einde van de oorlog in Flossenburg werd opgehangen. Ook hier staan we even stil om daarna verder te rijden naar het enorme monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers van het kamp. Aan het einde van de middag vinden we aan de voet van de berg onze camping voor de komende nacht. We hebben na deze dag met veel warmte en indrukken weinig zin om eten te koken en dus laten we onze bepakking achter op de camping en rijden naar Weimar om daar wat te eten. Het is al laat als we weer bij onze tenten terug zijn, we vallen snel in slaap.

Luther en Bach
De volgende dag rijden we door een glooiend landschap verder. De weg bevat af en toe een stevige klim en de hitte maakt het er niet gemakkelijker op. Rond het middaguur, als de zon fel boven ons staat te branden, vinden we in het centrum van het stadje Querfurt een plekje in de schaduw waar we kunnen lunchen. Na een stevige siësta rijden we verder om aan het einde van de middag op onze camping in Seeburg, vlakbij Eisleben aan te komen. We nemen na alles te hebben opgebouwd een stevige duik in het meer bij de camping en vergeten even alle warmte van deze vakantie. De volgende dag bezoeken we Eisleben, de stad waar Luther in 1483 werd geboren. We bezoeken er de doopkerk en ook zijn sterfhuis, want in 1546 is hij hier ook overleden. Tegenover het huis staat de kerk waar hij zijn laatste preken hield en ook opgebaard heeft gelegen alvorens naar Wittenberg gebracht te worden voor de begrafenis. We rijden door naar Halle, ongeveer 40 kilometer naar het oosten. In deze stad werd in 1685 de componist Georg Friedrich Handel geboren. Vlakbij de rivier in het noorden van de stad vinden we op een klein grasveldje met een sanitairgebouwtje onze overnachtingsplek, het zal de goedkoopste camping van de vakantie worden en we hebben alles wat we nodig hebben bij de hand. Een dag later rijden we langs het geboortehuis van eerder genoemde componist verder en volgen de provinciale weg naar het zuidoosten waar we onze volgende tussenstop vinden: Leipzig. Na ongeveer 40 kilometer komen we hier aan, maar wat valt deze stad ons tegen zeg! De stad heeft slechte wegen, vervallen huizen en de mentaliteit van de mensen is ook niet om over naar huis te schrijven. Een van de weinige bezienswaardigheden in de stad is de Thomaskirche. In deze kerk was Johann Sebastiaan Bach 27 jaar lang kantor. Veel van zijn stukken werden in deze kerk voor het eerst ten gehore gebracht, zo ook zijn beroemde Matteus Passion en het Weihnachtsoratorium. In 1750 overleed hij in deze stad en zijn graf is in het koor van de kerk te vinden. We verlaten de kerk en gaan op zoek naar een camping. Hoewel veel slaapplaatsen in de stad bezet zijn vanwege een congres, vinden we na lang zoeken toch nog een verblijfplaats voor de komende twee nachten.

De volgende dag zal heel wat leuker zijn. Vanaf het, overigens prachtige, Hauptbahnhof van Leipzig nemen we de trein naar Dresden. Na anderhalf uur arriveren we in deze prachtige stad. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is de stad verwoest door een Amerikaans bombardement, maar sinds de val van de muur wordt de binnenstad geheel in oude stijl weer opgebouwd. Zo kwam de dom van de stad eind vorig jaar gereed en ook het barokke slot en het operagebouw schitteren na jaren afwezigheid weer in volle glorie. De warmte maakt het bezoek aan de stad niet erg aangenaam, maar de Mc Donald’s met z’n lekkere ijsjes en een ijssalon aan de overkant van de Elbe bieden wat verfrissing. Aan het einde van de middag nemen we de trein terug naar Leipzig met fijne herinneringen aan Dresden. We besluiten om vanwege de warmte niet al te veel omwegen te maken, zodat we de volgende dag de provinciale weg door Leizig richting het noorden te volgen, op weg naar Wittenberg. Het is een warme tocht met hier en daar nog wat klimmetjes. Aan het einde van de middag komen we aan bij Wittenberg dat langs de Elbe ligt. De torens van de Stadtkirche en de slotkapel zien we al vanuit de verte.

Einddoel in zicht
De camping ligt aan de zuidkant van de rivier, de stad zelf aan de overkant. We laten onze spullen achter en rijden naar het centrum waar we wat rondkijken. De warmte eist echter zijn tol en al snel zijn we dan ook weer terug op de camping waar we onze maaltijd gebruiken. Bij het vallen van de avond worden we ineens overal gestoken door de muggen, zodat we snel in onze tenten liggen. De beesten prikken zelfs door onze kleren en ook door onze tentdoeken heen, zodat menigeen de volgende dag ontwaakt met een aantal stevige muggenbulten. We wonen deze zondagmorgen een dienst bij in de slotkapel van Wittenberg, de kerk waar Luther in 1517 zijn 95 stellingen tegen de Rooms-Katholieke kerk aan de deur spijkerde. Hij ligt ook samen met zijn vriend Filippus Melanchton in deze kerk begraven. Na de dienst nemen we de tijd om de stad wat verder te bekijken. Op het marktplein vinden we twee standbeelden van beide vrienden en wat verderop staat het huis waar Luther met zijn vrouw Katharina von Bora woonde. Vlakbij de markt is ook de Stadtkirche te vinden waar de hervormder een aantal malen preekte en ook in 1525 trouwde met Katharina. Net buiten de stad staat de Luthereik, waar hij in 1520 de pauselijke banbul verbrandde.

Op maandagmorgen vertrekken we al vroeg om zo voor de hitte al over de helft van het traject te zijn. Opnieuw volgen we de provinciale weg die ons door een heidegebied in Potsdam brengt. Het is een rampdag, want de dag begint en eindigt met een lekke band en de tijd daartussen wordt ook gekenmerkt door bandenpech. Gelukkig komen we toch nog redelijk op tijd bij de camping die gelegen is in de bossen langs een meer in Potsdam, vlakbij Berlijn. De stad Potsdam bezoeken we pas de volgende dag, waarbij natuurlijk het slot Sanssouci en de Hollandse wijk niet op het programma ontbreken. We rijden na dit bezoek verder door het prachtige gebied dat voor de Berlijners vakantie en recreatie geeft. We komen ook langs Wannsee waar we stilstaan bij de Villa waar in 1942 door de SS werd besloten tot uitroeiing van de Joden en vervolgens rijden we door naar de binnenstad van onze uiteindelijke eindbestemming. Langs het Olympisch Stadion dat in 1935 werd gebouwd door Hitler voor de Olympische Spelen van 1936 komen we langs een grote allee op deze 25ste juli 2006 aan het einde van de middag aan bij de Brandenburger Tor in hartje Berlijn. De komende dagen zullen we gebruiken om deze stad eens goed te bekijken alvorens we op 27 juli weer terugkeren naar Nederland. We verblijven op een camping dichtbij het centrum en bezoeken veel prachtige gebouwen: de Rijksdag, de parlementsgebouwen, de kanselarij, de Potdammer Platz en de Berliner Dom. Ook bekijken we het immense holocaustmonument en de Kaiser Wilhelm Gedächtniskirche. Op onze laatste morgen in Berlijn rijden we nog over Unter den Linden en rond het middaguur nemen we op het nieuwe Hauptbahnhof afscheid van deze stad in ontwikkeling.
In zes uren zijn we weer terug in Nederland waar we in Amsterdam de vakantie afsluiten in het restaurant van V&D aan de Kalverstraat. De trein brengt ons terug naar Rotterdam en zelf reis ik door naar familie in Dordrecht. Op vrijdagavond kom ik met mijn fiets weer op Flakkeese bodem, terugkijkend op een fantastische reis die niet alleen voor onszelf veel opleverde. Dankzij de sponsortocht mochten we een bijdrage leveren aan de bouw van een huis voor kinderen in Burundi die het beduidend minder goed hebben dan wij hier in Nederland.

Een volledig overzicht van de gereden route kunt u m.b.v. GoogleEarth bekijken door dit bestand te downloaden.