Is Stad aan 't Haringvliet in 2025 het eerste Nederlandse dorp waar de huizen worden verwarmd met waterstofgas? Veertien inwoners denken aan verschillende tafels na over alternatieven voor aardgas en de aanpassingen in de woningen.
Op dit moment zien de 'tafelaars' een toekomst met groene waterstof als een goed alternatief voor aardgas. Een inventarisatie van de stand van zaken.
De tafels worden begeleid door de energieke projectleider Jonathan Reitsma. Hij had onlangs een afspraak met een inwoner van Stad om uitleg te geven over Stad Aardgasvrij, toen hij binnenstapte zat de hele woonkamer vol met Stadtenaren. "Het onderwerp begint steeds meer te leven, veel inwoners vragen zich op dit moment af wie er moet gaan betalen voor de overstap. De inwonersreis die we doormaken start met bewustwording, oriëntatie, interesse en eindigt met besluitvorming als we een draagvlakmeting doen. Iedereen doorloopt die stappen in zijn of haar eigen tempo. Door bijvoorbeeld een waterstofbingo te organiseren, een nieuwsbrief uit te geven en acties tijdens evenementen brengen we het onderwerp regelmatig onder de aandacht. Wij hopen dat mensen er uiteindelijk met elkaar over in gesprek gaan, bijvoorbeeld op een verjaardag."
Eerste horde: draagvlak
Voor de huizen daadwerkelijk worden warm gestookt met waterstofgas, moeten er nog een aantal hordes worden genomen. De eerste horde is draagvlak, het is uiteindelijk de bedoeling om ieder woonadres te voorzien van een brochure, waarin specifiek wordt ingegaan op de mogelijkheden voor die specifieke woning en bewoner. Als de informatie voldoende is gedeeld, krijgen alle inwoners van het dorp de kans om hun mening te geven, dat is bedoeld om in kaart te brengen wat bewoners willen en of er draagkracht is voor verdere ontwikkeling van een waterstofproject. De peiling onder de Stadtenaren zal naar verwachting in het voorjaar van 2020 plaatsvinden.
Tweede horde: productie
De tweede horde is zorgen voor productie van waterstofgas in de directe omgeving van het dorp. Het plan is nu om de groene stroom die wordt opgewekt door één windmolen te gebruiken om water op te splitsen in zuurstof en groene waterstof. De projectleider benadrukt dat er geen plannen zijn om extra windmolens te plaatsen voor de productie van waterstof, als het doorgaat wordt de waterstofmolen gerealiseerd op de locatie waar nu al een windmolen gepland staat. Het waterstofgas kan worden opgeslagen in een gastank, waarvandaan het gas door de huidige aardgasleidingen naar de woningen stroomt. Uit recent onderzoek blijkt dat het aardgasnet in Stad kan worden gebruikt voor het transport van waterstof.
Derde horde: huizen aanpassen
De derde horde zijn de installaties in huis. Er moet een nieuwe ketel worden geplaatst, die groene waterstof gebruikt om water op te warmen in plaats van aardgas. Dat kan vervolgens worden gebruikt om het huis te verwarmen door middel van de radiatoren, of voor een warme douche. Er is besloten om het waterstofgas niet te gebruiken om op te koken. Alle keukens die nu voorzien zijn van een gaskooktoestel moeten dus voor de komst van waterstof worden voorzien van een elektrische, of inductiekookplaat. Hiervoor is vanuit de provincie nu al een subsidie beschikbaar. Bewoners die overstappen van koken op gas naar elektrisch, kunnen vijfhonderd euro subsidie ontvangen.
Vierde horde: geld
De vierde horde is geld. Voor zowel het bouwen van een productielocatie als het aanpassen van de installatie in iedere woning is veel geld nodig. Dat gaat niet om een paar duizend euro, maar om miljoenen. De eerste subsidieaanvraag in 2017 is afgewezen, er wordt momenteel gewerkt aan een nieuwe aanvraag, die in maart volgend jaar kan worden ingediend. Ondertussen wordt regelmatig de aandacht gevestigd op de plannen. Zo was Stad te zien in een uitzending van Tegenlicht en Nieuwsuur en ontvingen de Stadtenaren een delegatie van de ministeries van Economische Zaken en Binnenlandse Zaken in het Trefpunt. Op die manier worden de 'beslissers' geënthousiasmeerd voor de plannen.
'Geen lastenverzwaring'
Als de nieuwe subsidie-aanvraag wordt toegewezen wordt dit geld gebruikt om in alle woningen de gasleidingen te controleren en de gasketel te vervangen door een waterstofketel. De insteek is dat huizenbezitters niet zelf hoeven te betalen voor de aanpassingen in huis. Projectleider Reitsma: "We willen dat het project niet leidt tot een verzwaring van de lasten. Daarnaast is aansluiting op waterstof geen verplichting, het is ook prima als mensen kiezen voor een warmtepomp en hun woning elektrisch verwarmen. Dat kan nu ook."
Geur toevoegen
Op dit moment is het streven om in de zomer van 2025 het dorp af te sluiten van aardgas en aan te sluiten op groene waterstof. Maar dan moet er wel draagvlak zijn, een productielocatie, een waterstofketel in iedere woning en geld om dat allemaal te financieren. Het een kan niet zonder het ander, alles moet tegelijk klaar zijn. Een belangrijk thema bij de overstap naar waterstofgas is veiligheid. De projectleider bezweert dat waterstofgas net zo veilig is als aardgas. "Bij een lek vliegt het gelijk omhoog." Daarnaast zal er net als bij aardgas een geur aan het gas worden toegevoegd, zodat een lekkage kan worden geroken.
Mensen die meer willen weten over Stad Aardgasvrij, kunnen op 10 en 11 oktober 2019 terecht in het Trefpunt. Daar wordt uitleg gegeven en is bijvoorbeeld een waterstof cv-ketel te zien.